Els Vossen-Metsemakers: “Ik ben vooral dankbaar dat ik er nog ben”

Wat of wie is een mooi mens? Voor de redactie van Weert Magazine is het een sociaal persoon die midden in de samenleving staat, met een bijzonder levensverhaal, een bijzondere kwaliteit of opmerkelijke ervaring.
Zo iemand is Els Vossen-Metsemakers (41). Ze is leerkracht aan OBS De Klimop in Nederweert, gespecialiseerd in het reken- en wiskundeonderwijs, ze was jarenlang voedingsconsulente en handbalde in dames 1 van Merefeldia.  In 2022 overwon zij borstkanker in de periode dat ze in verwachting was van haar tweede kind, een ervaring die haar een belangrijke levensles opleverde. Net als haar man Martin (55) is zij liefhebber van vastelaovendj vieren in Nederweert.
Els staat midden in de Nederweerter samenleving en vertelt in dit interview openhartig over haar ervaringen en toekomstverwachtingen.

Onderwijs

Waarom koos jij voor een baan in het onderwijs en daarbinnen voor een specialisatie rekenen/wiskunde?

Wat de eerste vraag betreft denk ik dat ik het in mijn genen heb meegekregen; mijn beide ouders waren ook werkzaam in het onderwijs. Het werken met kinderen is nog steeds mijn passie. 20 jaar geleden kreeg ik na enkele vervangingen in Weert een baan bij De Klimop in Nederweert. Na een krimp in het leerlingenaantal moest ik, vanwege het LIFO-principe (Last-In-First-Out), al na twee jaar weer vertrekken en heb ik ruim zestien jaar op een basisschool in Maarheeze gewerkt. Sinds vorig jaar ben ik weer terug bij OBS De Klimop en mag ik groep 8 naar het voortgezet onderwijs begeleiden. En ja, rekenen, dat vind ik gewoon de allerleukste les om te geven. Bij mijn vorige werkgever heb ik de opleiding rekencoördinator gevolgd zodat ik naast kennis van het rekenonderwijs, ook collega’s mocht coachen.

Hoe verklaar jij de dramatische achteruitgang van de taal- en rekenvaardigheden van kinderen?

Wij in het onderwijs krijgen steeds meer op ons bordje. Vroeger was het lezen, schrijven, rekenen en een beetje aardrijkskunde en geschiedenis. Onder de paraplu van burgerschapskunde moeten allerlei maatschappelijke problemen in het basisonderwijs aandacht krijgen en bijdragen aan oplossingen bieden. Dat gaat, naast meerdere administratieve procedures en programmaverantwoordingen, ten koste van de tijd die aan basistaken kan worden besteed. En natuurlijk speelt ook het niveau van leerkrachten en een goede balans in een teamsamenstelling een belangrijke rol.

Gewichtsconsulent

Je hebt ook bijna vijf jaar een eigen praktijk als gewichtsconsulente gehad: SomethingEls. Waar kwam dat vandaan?

Het tweede jaar in Maarheeze was voor mij een heel zwaar jaar en ik begon me af te vragen of ik dat wel de rest van mijn werkzame leven zou kunnen volhouden. Sport, bewegen, gezonde voeding, het had allemaal mijn interesse en om iets achter de hand te hebben begon ik naast mijn werk de opleiding tot voedingsconsulente; specifiek de begeleiding van kinderen met over- of ondergewicht.

Aan huis ontving ik kinderen met een gewichtsprobleem, samen met hun ouders. Het was meer spelenderwijs het eetprobleem in beeld brengen. Voor iemand met ondergewicht spreidde ik allerlei gezonde voeding uit op tafel en bespraken we samen wat lekker was of juist helemaal niet en werd er hier en daar iets geproefd. Bij overgewicht was het vooral het samen in beeld brengen wat er op een dag allemaal gegeten werd, wat gezonde en minder gezonde voeding was en hoe dit laatste verminderd kon worden. Met een persoonlijke benadering vertrouwen winnen en werken aan het zelfvertrouwen van de kinderen was daarbij heel belangrijk. Met de juiste eetschema’s en een aangepaste leefstijl probeerde ik tastbare resultaten te behalen.

Uiteindelijk heb ik in dat pittige onderwijsjaar ontzettend veel geleerd en kreeg ik weer plezier in mijn werk. De combinatie van een fulltimebaan in het onderwijs en een praktijk aan huis werd toch te veel en mijn ‘kantoortje’ werd speelruimte voor dochter Sien.

Borstkanker

Eind 2021, coronatijd, 17 weken in verwachting van je tweede kind, kreeg je de diagnose borstkanker. Het noodlot kon je op geen ongeschikter moment treffen. Hoe heb jij deze moeilijke periode ervaren en welke invloed heeft het op je huidige leven gehad?

Dat was heel heftig. Ik stond al onder controle omdat mijn moeder al op 39-jarige leeftijd aan borstkanker overleden is. Toch was de schok enorm. Vanuit het St. Jans Gasthuis in Weert werd ik meteen doorverwezen naar het Academisch Ziekenhuis Maastricht. De eerste angst voor ons was dat de zwangerschap afgebroken zou moeten worden. Dat was gelukkig niet het geval. Een placenta houdt 99 procent van de chemostoffen tegen.
Er werd een behandelplan opgesteld met daarin meerdere chemokuren, een dubbele borstamputatie, en verwijdering van de eileiders en eierstokken. Beide operaties kwamen best hard binnen maar ik wilde zo veel mogelijk risico uitsluiten. Het ergste vond ik destijds dat ik mijn haren zou gaan verliezen. Als zwangerschap en bevalling maar goed zouden verlopen zou ik me door de rest wel heen slaan. Dat lukte ook vrij aardig. Wij leefden van afspraak naar afspraak en dat, en het vertrouwen in de deskundigheid van de artsen, gaf ons een zekere mate van rust. De geboorte van Loet werd netjes tussen de kuren ingepland. Op 6 mei 2022 werd hij in blakende gezondheid geboren.

Onze dochter Sien was toen twee en vanuit ons netwerk kregen we ontzettend veel hulp, maar mijn man Martin was uiteindelijk degene die ons gezin draaiende moest houden.  Chemokuren, bevalling en weer chemokuren hadden mij behoorlijk gesloopt. Ik had veel rust nodig. Loet was nog geen drie maanden toen ik geopereerd werd. Tien dagen later kreeg ik de uitslag dat het weefsel nu tumorvrij was. Het was ‘goed’, ik was ‘beter’. Die spagaat vond ik heel lastig want ons leven, met alle problemen en ongemakken, denderde gewoon door. Alleen al het gegeven dat ik Loet na de operatie zes weken niet mocht tillen maakte het moeilijk. Het heeft bijna twee jaar geduurd voordat wij ons leven weer op de rit hadden.

‘Je bent goed zoals je bent’

In de klas geef ik de kinderen mee dat ze oké zijn zoals ze zijn, ongeacht wat ze doen en hoe ze eruitzien. In mijn eigen situatie -een dubbele amputatie- was een reconstructie niet direct mogelijk. Bovendien had mijn lijf al flink wat te verduren gehad en wilde ik, binnen mijn gezin, niet langer uit de running zijn.
Ik ga dus ‘plat’ door het leven en daar heb ik vrede mee. Het is wat het is en ik ben trots op mezelf en mijn lichaam, inclusief littekens. Soms denk ik zelfs; was ik maar wat dankbaarder geweest toen mijn lijf nog gezond en zonder littekens was.

Erfelijke belasting

De vraag die altijd in mijn achterhoofd meespeelde was niet of ik ooit ziek zou worden, maar wanneer dat zou zijn. Mijn moeder was drager van het BRCA 1-gen. De kans dat je dan kanker krijgt is 60 tot 80 procent. Mijn zus en ik waren hier al op vrij jonge leeftijd van op de hoogte. Toch besloten we om geen onderzoek te laten verrichten of wij drager van dit gen waren. Wat doe je namelijk met die wetenschap? Ga je bijvoorbeeld preventief je eierstokken laten verwijderen? Wat betekent het voor een hypotheekaanvraag wetende dat je gendrager bent? Nu ik weet dat ik drager ben heeft mijn zus dit onderzoek ook laten doen. De kans dat je het gen doorgeeft is 50 procent maar tegenwoordig kunnen ze het met IVF technieken eruit filteren.

Zekerheid dat de kanker niet terugkomt heb je nooit. Mijn jaarlijkse controles zijn minimaal. Vanwege mijn amputatie is radiologisch onderzoek niet mogelijk. Een scan is dan de enige manier om tumoren op te sporen maar dat wordt niet nodig geacht. Het is niet dat ik in angst leef maar een bepaalde spanning brengt het wel met zich mee. Toen ik zelf 39 werd realiseerde ik me dat het leven voor mijn moeder toen ophield.

Je handbalvriendinnen zetten een crowdfundactie op omdat niet alleen de fysieke en emotionele impact groot was. Blijkbaar waren ook de financiële gevolgen groot?

Inderdaad. Ik kreeg dan wel een ziektewetuitkering maar mijn man Martin was ZZP’er en moest mijn taken in ons gezin overnemen plus de nodige zorgtaken aan mij besteden. Zeker na de geboorte van Loet, toen ik weer zes chemokuren moest ondergaan, was dit bijna een dagtaak. Dat maakte het onmogelijk om zijn eigen werkzaamheden voort te zetten. Daardoor viel een deel van ons inkomen weg. Gezien de vele toeslagen en ondersteuningsmogelijkheden in Nederland waren wij in de veronderstelling dat een aanvulling op ons inkomen vanuit de WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning) mogelijk was. Dan blijkt dat de wirwar aan regeltjes en voorwaarden zo ingewikkeld is geworden dat mensen uit de boot vallen. Wij zijn het financieel te boven gekomen maar ik vind het niet meer vreemd dat mensen in de schuldsanering terechtkomen als ze door een ernstige ziekte getroffen worden. Voor ons was geen enkele financiële regeling van toepassing. Er werd ons te verstaan gegeven dat we al blij moesten zijn dat er één keer per week hulp in de huishouding kwam.

Levensles

Bij kanker is het zo dat je een leven ervoor en een leven erna hebt. Dat hoor je vaker en zo heb ik het ook ervaren. De belangrijkste levensles die ik geleerd heb, is dat je andere zaken echt belangrijk vindt.
Dat is in de basis mijn gezin. Alle andere zaken zijn meer naar de achtergrond geschoven. Echt gelukkig word ik van kleine dingen hier in en om huis. Liefde en genegenheid van en voor mijn man en kinderen.

Kankeronderzoek

Martin en ik zijn erg dankbaar voor alle hulp en informatie die wij drie jaar geleden kregen in het Maastricht UMC+. Op basis van eerder onderzoek bij zwangere vrouwen met de diagnose kanker werden wij gerustgesteld over de behandeling in combinatie met mijn zwangerschap.
Daarom hebben we het initiatief genomen geld in te zamelen voor kankeronderzoek. Met team Step by Step hebben we in mei van dit jaar meegelopen bij Lopen voor Hoop in Weert. Als team hebben we een kienavond georganiseerd en verkochten we spulletjes tijdens de rommelroute en de Koningsmarkt in Nederweert. Zelfs de kinderen uit mijn klas hebben met enkele leuke acties geld ingezameld voor kankeronderzoek.

Positief in het leven staan

Nadat ik ‘beter’ was verklaard heeft het nog lang geduurd voordat ik het maatschappelijke leven weer op kon pakken. Deze periode ging met vallen en opstaan.  Qua energie heb ik een stuk ingeleverd en dit accepteren is een heel proces geweest. Nu we een paar jaar verder zijn, kunnen we als gezin weer positief in het leven staan. En ik? Ik doe nog steeds graag leuke dingen met mijn gezin en vriendinnen, blijf met een glimlach vastelaovendj vieren in Nederweert, sport bij de tennisclub en sportschool en werk weer dichter bij huis op OBS de Klimop.  Mijn energielevel schommelt nog, maar ligt duidelijk lager dan voorheen. Ik weet beter een balans te vinden en geniet weer volop.

Plannen voor de toekomst?

Al tijdens mijn ziekte heb ik me voorgenomen iedere maand een investering in mezelf te doen. In iets waar ik blij van word of iets wat ik altijd heb willen kopen maar te duur vond. Dat geldt bijvoorbeeld voor de sieraden die ik nu dagelijks draag. Ook hebben we na de bevalling en vóór de operatie een fotoshoot gedaan. Het zijn toch herinneringen die je koestert voor de rest van je leven. Nu maken we ieder jaar een gezinsfoto omdat ik het belangrijk vind dat er straks meerdere familiefoto’s zijn. Zelf heb ik maar één gezinsfoto waar mijn moeder op staat.

Ik ben vooral dankbaar voor het feit dat ik er nog ben. Ik heb geleerd niet te ver vooruit te kijken. Wij richten ons op het hier en nu. Volgend jaar kan alles anders zijn. Wij genieten nu van kleine dagelijkse dingen. Je kunt tenslotte van alles plannen en plotseling geconfronteerd worden met de betrekkelijkheid van het leven.
Mijn motto is: ‘Vier het leven’. Probeer van alles een feestje te maken.