Wat zou jij doen met… Muziek in de klas?

Wetenschappelijk onderzoek heeft meermaals aangetoond dat muziekonderwijs de ontwikkeling van het brein en de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen bevordert. Prof. dr. Erik Scherder is overtuigd van de kracht van muziek. Muziek maken zorgt ook voor een creatieve uitdaging, ontspanning en verbondenheid. Het laat kinderen hun talenten ontdekken en geeft ze zelfvertrouwen.

Mede door de inzet van koningin Máxima als erevoorzitter van het project Méér Muziek in de Klas is muziekonderwijs niet langer een ondergeschoven kindje. In het basisonderwijs moet het voldoen aan de kerndoelen van het leergebied kunstzinnige oriëntatie.

Maar landelijk schakelt nauwelijks een derde van de basisscholen daarvoor een vakspecialist muziek in. Vaak wordt muziek door de breed opgeleide groepsleerkracht zelf verzorgd. Afhankelijk van zijn of haar deskundigheid en motivatie komt dit goed van de grond, en soms wordt er helemaal geen muziekonderwijs aangeboden. Er is nog steeds sprake van een grote diversiteit. Die grote verschillen tussen scholen kunnen vergaande consequenties hebben voor zowel de doorlopende leerlijn muziek richting voortgezet onderwijs als de persoonlijke ontwikkeling van leerlingen.

Hoe is het gesteld met het muziekonderwijs in Weert en Nederweert?

Norbert Leurs

Norbert Leurs (56), manager onderwijs bij Regionaal Instituut Cultuur- en Kunsteducatie (RICK)

In tegenstelling tot het landelijke beeld zijn Weert en Nederweert muziekrijke gemeenten. Op alle basisscholen (25) in deze gemeenten wordt invulling gegeven aan cultuureducatie.
Hiervan hebben 18 basisscholen gekozen voor muziekonderwijs i.s.m. RICK. De lessen worden gegeven door muziekvakleerkrachten in samenwerking en in afstemming met de groepsleerkracht en de school. RICK is de verbinder tussen scholen en vakdocenten. In overleg met de cultuurcoach en de muziekvakleerkracht komt de school tot een inhoudelijk lesprogramma dat naar wens bijgesteld kan worden. Zo wordt er zoveel als mogelijk aansluiting gezocht bij de thema’s die op de verschillende scholen aan bod komen. Daarbij kun je denken aan thema’s als natuur, feestdagen, klimaat, ruimte, enz. Daarnaast wordt er ook gekeken naar specifieke behoeftes per doelgroep, bijvoorbeeld taalontwikkeling bij peuters/kleuters en sociaal-emotionele ontwikkeling in middenbouw/bovenbouw.

Waar mogelijk wordt hierbij ook nadrukkelijk de samenwerking gezocht met lokale muziekverenigingen. Zo is er het project blaasmuziekwinkel, een project waarin leerlingen uit de groepen 3, 4 en 5 kennismaken met een muziekvereniging en met muziekinstrumenten, al op diverse scholen uitgevoerd. Bij alle scholen staat muziekonderwijs op het lesrooster en maakt het deel uit van het totaalpakket aan cultuureducatie. Iedere school maakt zijn eigen keuze hoe het muziekonderwijs wordt vormgegeven. Een aantal scholen heeft aangegeven behoefte te hebben aan ondersteuning door een vakdocent. Daarvoor zoeken ze de samenwerking met RICK.

Bianca Geven-Kohl

Bianca Geven-Kohl (45), schoolleider IKC de Bongerd, Nederweert

Net als de andere scholen in Nederweert hecht IKC de Bongerd veel waarde aan goed muziekonderwijs. Toen dat een aantal jaren geleden in de knel dreigde te komen, o.a. door bezuinigingen, is in samenwerking met de gemeente Nederweert, RICK en alle muziekverenigingen van de gemeente, het Platform Cultuur opgericht. Vanuit dit platform krijgen we ondersteuning van RICK bij het vormgeven van het muziekonderwijs.

Wat begon met korte projecten voor de groepen 3-4 ter kennismaking met de muziekvereniging is het muziekonderwijs voor IKC de Bongerd uitgegroeid naar het ontwikkelen, uitvoeren en implementeren van een doorlopende leerlijn muziek, passend bij ons JEELO-onderwijs (Je Eigen Leeromgeving). In dit onderwijs werken leerlingen samen met mensen uit hun omgeving aan projecten. Om de week verzorgt een vakdocent van RICK de muzieklessen. Deze begeleidt vervolgens ook de leerkrachten zodat zij in de tussenliggende week zelf het muziekonderwijs kunnen verzorgen.
Mede door deze constructie wordt het muziekonderwijs gedragen door het hele team. Dit enthousiasme sijpelt door naar de leerlingen: als juffrouw Susanne komt is het feest!

Om goed muziekonderwijs te geven, is de school helaas afhankelijk van subsidiegelden. Dit is een jaarlijkse zoektocht. Toch proberen we zoveel mogelijk continuïteit te garanderen. Het muziekonderwijs leeft bij De Bongerd.

Frank Simons

Frank Simons (45 jaar),directeur Brede school Moesel Weert

Muziek legt een structurele basis voor empathie, sociale binding, kwaliteit van leven, creativiteit, luisteren naar elkaar en openstaan voor verschillen: onmisbare menselijke waarden in onze maatschappij. Muziek is overal, het is onderdeel van ons dagelijkse leven. In de klas zorgt het voor een positief schoolklimaat, waarin leerlingen steeds meer kijken naar elkaars talenten. Muziek in de klas is dus geen vrijblijvende keuze, maar noodzakelijk!

Het is echter wel de kunst om te ‘stoppen met stapelen’. We zullen verschillende vakken met elkaar moeten verbinden. Er komt de laatste jaren namelijk veel af op het onderwijs. Daar zijn soms ook andere keuzes voor nodig. Het is aan de school om te kijken op welke manier zij hun muziekonderwijs willen versterken. Daarbij is de visie die een school heeft op de ontwikkeling van kinderen het fundament waarop alle keuzes worden gebaseerd, ook op welke manier muziekonderwijs wordt gegeven. Op onze school gebeurt dat door gebruik te maken van talenten van leerkrachten. Zo hebben we bijvoorbeeld een leerkracht die veel affiniteit heeft met muziek. Aankomend schooljaar willen we gaan onderzoeken of we naast een vakleerkracht gym ook een vakleerkracht muziek willen inzetten, alles op basis van onze visie.