Wat zou jij doen met… De achternaam van je kind?

Bij het invullen van officiële papieren wordt aan gehuwde vrouwen nogal eens de vraag gesteld ‘Is dat uw meisjesnaam?’ Aan mannen wordt nooit gevraagd: ‘Hier uw jongensnaam invullen’.
Is dat een granieten rots gebleken die de golf van feminisme weerstaat? Is het een symbool van onze patriarchale samenleving? Pas in 1983 werd in Nederland voor de troonopvolging het volledig eerstgeboorterecht ingevoerd, waardoor een eerstgeboren dochter hoger in de troonopvolging kwam te staan dan een later geboren zoon.
En waarom is het een automatisme om kinderen de achternaam van de vader te geven?

Voor het krijgen en gebruiken van de achternaam bestaan wettelijke regels. Ouders kunnen samen de achternaam van hun eerste kind kiezen: die van de moeder, de duomoeder of de vader. Deze keuze is eenmalig en geldt voor alle volgende kinderen in het gezin. Voor de eerste twee keuzemogelijkheden moet je wel wat extra’s doen. Om deze keuzes namelijk officieel te maken, moeten de ouders sámen naar de ambtenaar van de burgerlijke stand, bij voorkeur in hun eigen gemeente. Allebei de ouders moeten daarbij persoonlijk aanwezig zijn; het mag niet schriftelijk. Als de ouders niet vóór of bij de aangifte van de geboorte samen een verklaring hebben afgelegd krijgt het kind de achternaam van de vader. Een meerderjarige kan overigens de naamkeuze van zijn of haar ouders later nog altijd herzien.
Blijven we het vanzelfsprekend vinden dat kinderen de achternaam van hun vader krijgen of gaan we hier een bewustere keuze in maken?

Famke Langedijk

Ondanks dat we er wat jong voor zijn, komt deze vraag tijdens gesprekken met vriendinnen weleens ter sprake. Willen we later onze eigen achternaam houden of toch die van onze partner overnemen? En als we voor dat eerste gaan, accepteren we dat onze achternaam anders zal zijn dan die van onze kinderen?

Zelf kan ik me slecht voorstellen dat ik ooit anders zou heten. Ik ben al meer dan twintig jaar Famke Langedijk. Ik heb me altijd zo voorgesteld en alles wat ik gedaan heb met deze naam onderschreven. Het lijkt me moeilijk dat op te geven voor iemand anders, maar tegelijkertijd wil ik dat mijn kinderen merkbaar bij mij horen en begrijp ik dat dat voor een man ook belangrijk is.

Daarom stel ik voor dat we het ultieme compromis sluiten: een dubbele achternaam. In Spanje is het al heel normaal. Sander Dekker, voormalig minister voor Rechtsbescherming, denkt er hetzelfde over. Eind vorig jaar diende hij een wetsvoorstel in om ervoor te zorgen dat ouders voortaan twee achternamen aan hun kind door kunnen geven. Hopelijk betekent dat dan toch het einde van de granieten rots. Plus dat zo’n dubbele achternaam ook nog eens lekker indrukwekkend klinkt.

Sonja van Meijl

We leven tegenwoordig in een tijdperk waarin steeds meer keuzevrijheid is ontstaan. Dat is volgens mij een goede ontwikkeling. Dit zien we ook terug bij de keuze van de achternaam van onze kinderen. Al vroeg in de zwangerschap denken de aanstaande ouders na over de roepnaam van hun baby, een besluit dat zeker niet over één nacht ijs gaat. Daarna volgt de keuze voor de achternaam. Hierin zien we in onze verloskundigenpraktijk steeds meer varianten voorbijkomen.

Eind 2021 is er een wetsvoorstel ingediend om dubbele achternamen toe te staan. Hiervoor is echter nog geen goedkeuring van het parlement. Wellicht zal dat voor nog meer wisselende keuzes gaan zorgen.
Wat mijn eigen gezin betreft zijn we traditioneel geweest. Het werd verliefd – verloofd – getrouwd en samen kregen we drie mooie kinderen die de achternaam van mijn man dragen.

Mijn meisjesnaam houd ik echter nog graag in ere in mijn werk als verloskundige en op zakelijk gebied. Echter, als er een rekening betaald moet worden zet ik deze met trots op mijn ‘getrouwde naam’. Toch een tikkeltje feministisch wellicht!:)

Mathilde Dominikowski

Om met de laatste vraag te beginnen: ik juich het toe als ouders zelf de keuze maken voor de ‘eigen’ naam van hun kind. En laat het die naam dan voor altijd houden want de ‘granieten rots’ en de ‘patriarchale samenleving’ zijn er nog steeds.

Nadat ik bij mijn geboorte de naam van mijn vader kreeg en bij mijn eerste huwelijk die van mijn echtgenoot, koos ik er bij mijn tweede huwelijk voor mijn geboortenaam weer te gebruiken. Tot op heden zijn er mensen die mij hardnekkig ‘mevrouw Litjens’ noemen. Ook zijn er mensen die het ‘zielig’ vinden voor mijn man. Vroeger werd mij gevraagd of het niet lastig was voor de kinderen. Zelfs mijn ouders vonden het ‘niet correct’ en dachten dat het ‘fratsen’ waren en dat ik ‘officieel’ toch zeker de naam van mijn man moest voeren. Halsbrekende toeren moest ik uithalen toen ik het ‘echtgenote van’ niet in mijn paspoort wilde. Nog niet zo lang geleden werd die toevoeging nog bij mijn naam in een stichtingsakte vermeld. Bij de mannelijke leden stond niet vermeld wie hun echtgenote was. Op mijn vragen daarover werd de notaris zenuwachtig, hij had die vraag nog nooit gehad. Recent vroeg de boosterprikker nog of dit mijn meisjesnaam was. Ik antwoordde dat het mijn jongensnaam is. Hij vond het niet lachwekkend.