Hoop voor de toekomst

Wanneer je een gemiddelde Weertenaar onder de vijftig jaar vraagt naar de betekenis van woorden als ‘muuëletêntje’, ‘rienastels’ en ‘peddemoeëk’, is de kans groot dat je aangekeken wordt als een oeëndj.
Waar vorige generaties voornamelijk in het Weerter dialect met elkaar praatten, is dit in de loop der jaren steeds minder gangbaar geworden. Onderzoeken wijzen uit dat er onder de jeugd steeds minder dialect gesproken wordt, maar dat ze meer en meer straattaal gebruikt wordt.

Behoud van het dialect

Dialectvereniging Veldeke houdt zich al 90 jaar lang bezig met het behouden en bevorderen van de Limburgse taal, die op haar beurt bestaat uit de diverse dialecten die Limburg rijk is. Dit wordt onder meer gedaan door het geven van taalcursussen, het uitgeven van boeken met verzamelde teksten in het dialect en door het houden van schrijf- en spreekwedstrijden.

Joônk gelieërdj…

Ondanks het feit dat zij zelf dialect (kunnen) spreken, voeden steeds meer ouders hun kinderen tegenwoordig Nederlandstalig op.
Aangezien de jeugd de toekomst heeft, is het voor het behoud van de Limburgse taal belangrijk om ervoor te zorgen dat het dialectgebruik onder de jongere generaties blijft leven. Veldeke houdt zich hier actief mee bezig door leuke activiteiten voor jongeren te organiseren. Zo vindt er elk jaar een declamatiewedstrijd voor kinderen van de basisschool plaats. Elke basisschool in Weert en de omliggende dorpen wordt aan het begin van het schooljaar benaderd om mee te doen aan de wedstrijd. Veldeke levert materiaal om deelname zo laagdrempelig mogelijk te houden. Ieder kind dat zich inschrijft, zoekt zelf een gedicht in het dialect uit en draagt dit zo levendig mogelijk voor tijdens de wedstrijd.

Unne echte Pinmaeker

Voor onze rubriek ‘Talent’ spraken we de 11-jarige Luuk Kuijpers. Hij zit in groep 7 van IKC de Kerneel en is een rasechte Nederweertenaar. In zijn vrije tijd voetbalt hij bij Merefeldia en daarnaast is hij lid van Young ONE, waar hij meerdere slaginstrumenten bespeelt. Luuk won de declamatiewedstrijd dit jaar in de categorie voor groep 7 en groep 8 en ons interview was dan ook in het Weerts/Nederweerts. Om ervoor te zorgen dat alle lezers van Weert Magazine het goed kunnen volgen, is het door een professioneel vertaalbureau in het Nederlands omgezet…
“Mijn ouders praten al mijn hele leven lang dialect tegen me, maar zelf praat ik vooral Nederlands. Op school is dat namelijk de voertaal en in het ‘plat’ begrijpen veel van mijn vriendjes niet alles wat ik zeg.
Vanaf de 11e van de 11e praat ik overigens veel in het dialect”, bekent Luuk lachend. Dit heeft een bijzondere reden: “Toen pap en mam in 2019 het prinsenpaar van V.V. de Pinmaekers waren, heb ik de smaak van het Vastelaovendj vieren goed te pakken gekregen.” Luuk maakt deel uit van de Jeugdraad van 11 en windt er geen doekjes om: “Ik zou graag jeugdprins worden en daarom is het voor mij belangrijk om mijn kennis van het dialect goed te onderhouden!”

Podiumdier met veel plezier

Toen Luuk in groep 3 zat, werd hij door zijn lerares gevraagd of hij wilde meedoen met de declamatiewedstrijd. “Ik denk dat ze wist dat ik het leuk vind om op een podium te staan”, laat Luuk weten. “Natuurlijk heb ik dan gezonde spanning, maar ik vind het ontzettend leuk om voor groepen mensen te praten.”
In zijn debuutjaar wist Luuk een knappe derde plaats te behalen en dat smaakte naar meer.
“Helaas werd de wedstrijd het jaar erna afgelast vanwege corona, maar aan alle daaropvolgende edities heb ik meegedaan.”
Dit jaar had Luuk het druk met andere activiteiten en zou hij eigenlijk niet deelnemen. “Ik had wel beloofd om op school in wat klassen te gaan vertellen wat de declamatiewedstrijd inhoudt. Op dat moment begon het weer te kriebelen en heb ik spontaan besloten om me toch in te schrijven.”
Met zijn voordracht van het gedicht ‘Stappe’ wist Luuk de harten van de jury te veroveren en dat resulteerde in een eerste plaats. “Ik heb dat gedicht gekozen, omdat ik het erg grappig vind en het me aan mijn oudste zus doet denken. Die gaat sinds kort op stap en daar komen natuurlijk allerlei spannende dingen bij kijken…” Luuk kreeg een mooie beker en een oorkonde. “En ik mag meedoen met de regionale finale. Het zou toch mooi zijn als ik daar een prijs weet binnen te halen”, sluit Luuk ons gesprek af.

De Limburgse finale was op 3 juni jl. Luuk is de winnaar geworden in de categorie groep 7/8. Proficiat Luuk!