Antje – De Musical | Uitdragen van trots en ondernemerszin

Door: Frits Nies

Tijdens het komende pinksterweekeinde (17, 18 en 19 mei) is het Stationsplein in Weert openluchtpodium voor de opvoering van Antje – De Musical. Stichting Wieërt Amezieërtj laat met veel lokale vrijwilligers zien en horen wie de legendarische vlaaitjesverkoopster Antje van de Statie was. Ook trekt deze musical parallellen tussen de tijd van Antje en nu. Emancipatie, crisis, oorlog, vluchtelingen, pandemie, migratie, het komt allemaal voorbij. Met veel zang en dans, een lach en een traan. Op zaterdag 13 april is er een preview van de musical op de Markt in Weert.

Weert op de kaart

Wie was Antje? Maria Hubertina Hendrix werd op 10 augustus 1877 geboren in een werkmanshuisje aan de kruising van Boshoverbeek en het tracé van de twee jaar later te openen IJzeren Rijn. Haar roepnaam Antje is een verhaal apart (zie kader). Op 1 januari 1897 treedt Antje als buffetmedewerkster in dienst bij de restauratie van de ‘Bèlze Statie’ aan de IJzeren Rijn. Na het overlijden van haar bazin neemt Antje in 1911 deze restauratie over. In 1914 opent het nieuwe station van Weert na ingebruikname van de hoogspoorverbinding Weert-Eindhoven. Vanuit de nieuwe stationsrestauratie zet zij Weert op de kaart met de door haar bedachte ‘snack’ van Weerter Vlaaitjes die zij speciaal voor haar laat produceren door drie bakkers in de Weerter Langstraat: Geene, Steeg-mans en Van den Eijnden. Haar opgewekte humeur lijkt onverwoestbaar, ondanks tegenslagen als vroeg overleden echtgenoten, oorlogsleed, Spaanse griep en Duitse hyperinflatie. Voor de liefde (een machinist) migreert ze nog naar Heerlen. Wederom weduwe keert ze terug naar Weert om hier een jaar later, in 1936, zelf te overlijden. Dan haalt ze zelfs landelijk de krantenkolommen: ‘Het vlaaivrouwtje van Weert overleden’.

Hoezo ‘Antje’?
Uit de gegevens van de burgerlijke stand weten we dat vader Jacobus zijn dochter twee dagen na haar geboorte heeft aangegeven en dat ze hier is geregistreerd als ‘Maria Hubertina Hendrix’. ‘Tiny’ of ‘Tina van de Statie’ had dus meer voor de hand gelegen als roepnaam. Echter, vader was zoals dat nu heet laaggeletterd, zeg maar analfabeet. Bij het doopsel in de St. Martinuskerk waren in de kerkelijke akte de doopnamen ‘Joanna Hubertina’ vastgelegd. Dit is te verklaren door de aanwezigheid van peettante Joanna Margaretha Hendrix, naar wie Antje vernoemd was. Joanna werd wel vanzelfsprekend Antje. Het is niet uit te sluiten dat Antje pas bij haar eerste huwelijk in 1914 in de gemeentelijke akte zag dat ze voor de wet Maria Hubertina heette en niet Joanna.

Musical

Hoe landt dit verhaal van Antje in de musical? Nadat ik in 2014 in opdracht van Antje van de Statie BV van de Ospelse ondernemersfamilie Hendrix en in samenwerking met De Aldenborgh Weert het boek Antje van de Statie ‘Op ’t randje van ’t Weerter perron…’ had geschreven, zag men bij de Stichting
Wieërt Amezieërtj in dit levensverhaal een idee voor een musical. Uit een kerngroep van Ton
Adriaens, Mark Bouwmans, Dorus en Peter van den Bosch werden script, dialogen en liedteksten geboren. In twee verhaallijnen en dertig liedjes lopen heden en verleden door elkaar. Een fictieve Antje van nu, in de persoon van Femke Steegmans (nazaat van de vlaaitjesbakker), laat zich inspireren door de historische Antje om een patisserie-lunchroom te starten. Beiden kennen vergelijkbare ervaringen van voor- en tegenspoed.

Paralellen

De musical wordt gedragen door de aandacht voor ondernemerszin van de vrouw. Met Antje als toonbeeld vanuit een tijd toen dit nog lang niet vanzelfsprekend was. Daarnaast is er veel ruimte voor het uitdragen van trots op wat Weert te bieden had én heeft.

In woord, zang, dans en bewegend beeld trekken historische parallellen voorbij tussen ruim een eeuw geleden en nu. Vluchtelingenstromen van de Eerste Wereldoorlog én oorlogen van nu, zoals in Oekraïne. Effecten van de Spaanse griep toen waren in wezen niet veel anders als die van corona onlangs. Migratie blijkt van alle tijden. De crisis met hyperinflatie in de jaren 20 toen hakte er net zo hard in als die van onze recente kredietcrisis. En ‘Koopt toch in den vreemde niet wat uw eigen stad u biedt’ van burgemeester Kolkman in 1932 lijkt verdacht veel op ‘Ben Loyaal, Koop Lokaal’ in het huidige webshoptijdperk. Maar, wat er ook gebeurt, onderneemsters als Antje en Femke zetten er hun schouders onder. En zie, dan komt (in deze musical althans) alles uiteindelijk goed.

Preview musical

Zaterdag 13 april is er van 11.00 tot 16.00 uur elk heel uur een preview van Antje – De Musical op het podium voor de trappen van Museum W.
Hoofdrolspelers Linda Smeets (Antje), Esther Snijders (Femke), Ton Wolter (reiziger) en Joany Niessen (Kiki) treden hier op samen met verteller Ton Adriaens.

Prijsuitreiking bakwedstrijd
Om 14.30 uur is hier ook de prijsuitreiking van de wedstrijd ‘Versier een Weerter vlaaitje’ van musicalsponsor WeertEnergie.

Begin vorige eeuw bracht Antje met alle liefde de Wieërter vlaetjes aan de man. Anno 2024 worden de Wieërter vlaetjes, ter ere van Antje de Musical, gebakken door de bakkers van Bakkerij Heerschap. Ruim 100 jaar later, maar mét dezelfde liefde voor het ambacht en ondernemerschap. Dat proef je!

Op zaterdag 13 april zijn de Wieërter vlaetjes verkrijgbaar op de Oude Markt voor maar € 2,98 per stuk.